شهید سید محمد حسینی بهشتی از تأثیرگذارترین سیاست­مداران و فقها در تاسیس و توسعه انقلاب اسلامی می‌باشد. وی که از نوادگان خاندان صدر اصفهان است در سال ۱۳۰۷ در این شهر متولد شد. پدرش از مدرسین حوزه و از امامان مساجد بود که به تربیت ذهن و اندیشه فرزندان خود توجه زیادی داشت.

شهید بهشتی از چهارسالگی به تحصیل در مکتب پرداخت و سپس وارد مدرسه دولتی ثروت شد. وی در سال دوم دبیرستان به دلیل آشنایی و علاقه ­ای که به حوزه و طلاب پیدا کرده بود، مدرسه را رها کرده و به تحصیل در حوزه اصفهان پرداخت. پس از فراگیری منطق و کلام و فقه و اصول و یادگیری زبان و ادبیات عربی، به حوزه علمیه قم رفته و در کلاس درس بزرگانی همچون روح ­الله خمینی، سید محمد محقق داماد و حسین طباطبایی بروجردی حاضر شد.

وی در کنار تحصیل علوم دینی، به یادگیری ادبیات پرداخت و پس از آن وارد دانشکده الهیات شده و لیسانس خود را از این دانشکده کسب کرد.

• 

فعالیت های فرهنگی و سیاسی شهید بهشتی

شهید بهشتی بعد از بازگشت به قم مشغول تدریس زبان انگلیسی و دیگر علوم در این شهر شد و سپس با هدف تربیت نیروهای مذهبی کارآمد، مدرسه دین و دانش را در قم تأسیس کرده و خود سرپرستی آن را به عهده گرفت. محمد بهشتی بعدها به دلیل شرکت در برخی تشکل­ ها و مبارزات سیاسی مذهبی، توسط ساواک از قم به تهران تبعید شد.

در تهران بود که به پیشنهاد آیت‌الله حائری و میلانی پذیرفت تا به هامبورگ آلمان رفته و سرپرستی مسجد و تشکل اسلامی جوانان این شهر را برعهده گیرد. وی پس از فعالیت‌های علمی و فرهنگی بسیار در چندین کشور، سرانجام در سال ۱۳۴۹ به ایران بازگشت. بهشتی پس از بازگشت به ایران ضمن همکاری با آموزش ­و پرورش در تألیف کتب دینی برای مدارس و حوزه ­ها، فعالیت فرهنگی و سیاسی خود را گسترش داد و چندین بار توسط ساواک دستگیر و حبس شد.

فعالیت سیاسی شهید بهشتی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی

پس از پیروزی انقلاب اسلامی، محمد حسینی بهشتی که در آن زمان دبیری شورای انقلاب و هدایت مبارزات مردمی به رهبری آیت­الله خمینی را به عهده داشت، به دلیل تمایل وافر خود به فعالیت­های حزبی، سرانجام با همکاری هاشمی رفسنجانی، سید علی خامنه­ ای، باهنر و موسوی اردبیلی حزب جمهوری اسلامی را تأسیس کرد.

وی در دوران فعالیت سیاسی خود بارها توسط افراد مختلف مورد هجمه و انتقادات شدید قرار گرفت اما همیشه نسبت به این انتقادات برخوردی نرم داشت و به گفته خواهرش: ” تمرکز خود را بجای پاسخ‌دهی به این تخریب­ ها، روی انجام وظایف خود قرار داده بود”. نقش محمد بهشتی در برگزاری رفراندوم انقلاب اسلامی و پس از آن در تدوین و تصویب قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، نقشی ویژه و انکار ناپذیر است.

بهشتی در اسفند ۱۳۵۸ توسط آیت­الله خمینی به ریاست دیوان عالی یعنی بالاترین مقام قضایی منصوب گردید و هدف خود ایجاد تشکیلات نوین قضایی منطبق با قوانین اسلام اعلام کرد و تا زمان شهادتش در این سمت باقی ماند.

انفجار دفتر حزب جمهوری اسلامی

در شامگاه ۷ تیر ۱۳۶۰، دفتر حزب جمهوری اسلامی در حالی که سید محمد حسینی بهشتی در حال سخنرانی بود، توسط گروه مجاهدین خلق منفجر شد. شدت انفجار و همین‌طور قدیمی بودن ساختمان و ریزش سقف موجب به شهادت رسیدن بهشتی و ۷۲ تن دیگر گردید.

گروه تروریستی مجاهدین خلق هیچ‌وقت دست‌داشتن خود در این فاجعه را تأیید یا تکذیب نکرد. حجت­ الاسلام مهاجری که از بازماندگان و مجروحین این حادثه بود، بعدها بیان داشت که: ” در جلسه حزب جمهوری اسلامی و سه قوه، یعنی همان جلسه‌ای که منفجر شد، قرار بود موضوع بحث در مورد تورم باشد؛ اما با صحبت­ه ایی که انجام شد قرار بر این شد که موضوع سخنرانی را به انتخاب نامزد حزب جمهوری اسلامی برای انتخابات بعدی یعنی بعد از بنی‌صدر تغییر دهند. زمانی که وارد جلسه شدم بهشتی در حال سخنرانی بود و زمانی که داشت از بنی­ صدر انتقاد می­کرد، ناگهان ساختمان منفجر شد و سقف فروریخت”.

آثار شهید بهشتی

بهشتی از جمله بزرگ ترین متفکرین و اندیشمندان زمان خویش بود و برخی وی را از جمله محدود روحانیونی می ­دانند که دوران مدرن را به‌خوبی درک می­کرد. از وی آثار بسیاری در زمینه دین، شریعت، سیاست، اقتصاد، حقوق، خانواده و اجتماع به یادگار مانده است.

برخی از آثار شهید بهشتی عبارت­ اند از: آموزش مواضع، شناخت از دیدگاه قرآن، بایدها و نبایدها، اقتصاد اسلامی، بانک داری و قوانین مالی اسلامی، رسالت دانشگاه و دانشجو، حق و باطل، مکتب و تخصص، طرح لایحه قصاص، مبارزه پیروز، ربا در اسلام، حق در قرآن، بهداشت و تنظیم خانواده و دیگر آثار.

•