اقتصاد اسلامی چیست؟ آیا اقتصاد اسلامی وجود دارد؟ در ادامه با وب سایت رزمندگان همراه باشید.

دین و اقتصاد دو مفهوم نزدیک به یکدیگر هستند. از نظر تاریخی نیز بین اقتصاد و دین تفکیکی وجود ندارد و از همان ابتدای تاریخ پیشه­ وران و روحانیون از یک طبقه درهم‌تنیده بوده ­اند.

دین اسلام، دینی است که سعادت دنیا و آخرت انسان را هدف خود قرارداده است؛ و این امر اقتضا می‌کند تا اسلام راه و روش کسب درآمد حلال و فعالیت اقتصادی سنجیده را نیز بیان دارد. این راه و روش به‌خوبی در بطن آیات قرآن و کلام معصومین ذکر شده و شایسته است تا فقها و اندیشمندان به استخراج دقیق و مدون سازی کامل آن بپردازند تا بتوان مکتب اقتصاد اسلامی را به‌عنوان مکتبی مستقل و قابل دفاع به جهانیان عرضه داشت.

اندیشمندانی که به بررسی اسلام می ­پردازند، به‌خوبی در می‌یابند که اسلام در برخورد با مسائل اقتصادی دو تفاوت جدی با دیگر ادیان دارد: اول این که حجم بسیاری از احکام و شریعت و مبادی و اصول در مورد اقتصاد وجود دارد که جمعاً نظام اقتصاد اسلامی را شکل می­دهند. دوم اینکه سخنان بسیاری وجود دارد که در نهایت به داده­ های عینی ختم شده و فهم رفتار اقتصادی جامعه و افراد را ممکن می‌سازد.

برای آشنایی بیشتر با مبانی نظری اقتصاد از دید حضرت امام اینجا و اینجا کلیک کنید.

اقتصاد اسلامی

قرآن و سنت شامل بسیاری از گزاره­ های توصیفی است که به تحلیل اقتصادی کمک می‌کند. به این گزاره ­ها در علم اقتصاد قوانین علمی اقتصاد گفته می‌شود. گوشه ­ای از این گزاره‌ها را می‌توان در آیه ۱۴ سوره آل عمران، آیه ۷۶ سوره نحل، آیه ۲۷۶ سوره بقره، آیه ۴۷ سوره یس، آیه ۸ سوره عادیات و در بسیاری از آیات و احادیث دیگر مشاهده کرد.

اقتصاد اسلامی شامل ویژگی ­ها و نهادهای اصلی اقتصاد است که قرآن و سنت به آنها اشاره کرده است. اقتصاد اسلامی علم بررسی رفتار اقتصادی انسان از دو منظر وحی و تجربه انسانی می‌باشد.

محور اقتصاد اسلامی

اقتصاد اسلامی با توجه به فلسفه خود، دارای سه محور اصلی است که تمام اصول و قواعد آن را تحت تأثیر و پوشش قرار می‌دهد.

محورهای اقتصاد اسلامی:

اول: خدا واحد و متعالی است و این جهان مادی تماما متعلق به اوست: در این محور اصولی همچون توحید، وابستگی جهان به خداوند و ایمان به معاد و رستاخیز بحث می­شود.

دوم: اصول عامه اقتصاد اسلامی: در این محور اصولی همچون مالکیت، آزادی اقتصادی، توازن و عدالت مورد بحث و تحلیل قرار می‌گیرد.

سوم: قواعد راهنما و مؤثر بر فعالیت و رفتار اقتصادی: در اینجا قواعدی مطرح می­شود که اصول اساسی اقتصاد اسلامی را به اجرا درآورده و مدیریت کند. اصولی همچون تحریم ربا، زکات، تأمین مالی، ضمان اجتماعی، ارث و تنظیم­ گری بازار در این محور مورد بررسی قرار می‌گیرد.

اهداف اقتصاد اسلامی و میزان جهان‌شمولی آن

منظور از اهداف عام مکتب اقتصاد اسلامی، خطوط و مبانی عامی است که زیربنای این مکتب قرار گرفته و تمام اصول این مکتب در پی دستیابی به این مبانی و اهداف شکل می‌گیرد.

برخی از اهداف عام این مکتب عبارت است از: تأمین سعادت دنیا و آخرت انسان، برقراری عدالت، ظلم‌ستیزی، مبارزه فقر، مبارزه با رشوه و ربا، احترام به کرامت و حقوق مردم، مشارکت عمومی، عمران و آبادانی، اصالت دادن به کار و تلاش و تولید، مبارزه با سرمایه­داری، مبارزه با اسراف و تجمل و در نهایت سربلندی جامعه.

چنانچه در کشف حقیقت و رفتارهای اقتصادی از مبانی اسلامی استفاده شود، می‌توان به روش جدیدی رسید. علم اقتصاد با روشی مبتنی بر مبانی و اصول معرفتی اسلام، می‌تواند به وصف، تبیین و پیش ­بینی اقتصاد و رفتار اقتصادی در جوامع مسلمان و غیرمسلمان بپردازد. این به معنای جهان شمولی این مکتب نیست؛ چرا که در جهان تعدد مکاتب وجود دارد و هر مکتب برگرفته از ارزش و اندیشه ای خاص است.

علم اقتصاد خواهد توانست با بهره­ گیری از اصول اقتصاد اسلامی، در جوامع مسلمان به نتایج متفاوتی در مقابل جوامع غیرمسلمان دست یابد.