فرهنگ ایثار

بدون شک کلمه ایثار در تمام جهان یک معنای واحد دارد. در حقیقیت ایثار به معنای از خود گذشتگی در تمام زمینه ها است. مصادیق ایثار در جامعه ما و در میان رزمندگان بسیار است؛ از جمله شهدای ۸ سال دفاع مقدس، و یا به شکلی که گروه های خیرین که در جامعه به نوعی ایثار می کنند، افرادی که می بخشند و از حق دیه و یا قصاص می گذرند، مادری که فرزند معلول و ناتوان دارد و برای رشد و پرورش آن تلاش می کند، زوجی که به دلیل فقر یا ورشکستگی زندگی مشترک خود را رها نکرده و طلاق نگرفتند، نیز همچون رزمندگان در حال ایثار هستند.

پرستاران و خدمتگزاران به مردم، آتش نشانان، خبرنگارانی که در سخت ترین شرایط شغلی در حال انجام وظیفه هستند، معلمان و فرهنگیانی که با حق الزحمه ناچیز در تعلیم و تربیت نسل آینده ایثار می کنند، مادر بارداری که باوجود مشکلات جسمی، بارداری برای او مضر است اما با ایثار و فداکاری توام با مهر سختی های مادرانه را با دل و جان می پذیرد و بعد از به دنیا آمدن فرزند هم به تعبیر برخی با چنگ و دندان فرزندش را بزرگ می کند.

به طور کلی اگر بخواهیم تعریف جامع و کاملی از ایثار داشته باشیم، می توانیم به این شکل واژه ایثار را تعریف نماییم.

( ایثار، مجموعه ای از افکار، اعتقادات، باورها، ارزش ها، پسند ها، علایق، دلبستگی ها، روابط، عرف و عاداتی است که در جریان انقلاب و با توجه به پیشینه دینی ملت بارور شد. در دوران دفاع مقدس تجلی یافت. همچنین ایثار به معنای بذل، گذشت کردن از حق خود برای دیگران، نفع دیگری یا دیگران را بر خود ترجیح دادن آمده است، همچنین این کلمه به معنای غرض دیگران را بر خود مقدم داشتن، برگزیدن و منفعت غیر را بر خود مقدم داشتن به کار رفته است.)

بدون شک توجه به فرهنگ ایثار و شهید باعث بیمه شدن کشور در برابر دشمنان خواهد شد. جامعه امروز نیازمند گسترش فرهنگ ایثار و شهدا است که در این زمینه همه دست اندرکاران وظیفه مهمی را بر عهده دارند.

فرهنگ ایثار

در حال حاضر جهان با بحرانی عظیم تحت عنوان بحران ارزش ها مواجه شده است. این بحران به دلیل دور ماندن از ارزش های بشری، الهی و دینی پدید آمده است. به همین دلیل یکی از دغدغه های مهم متفکران بشر دوست در دنیای جدید، ترویج ارزش های انسانی در زمان کنونی است. یکی از ارزش های مهم بشری که از دیرباز مورد توجه ادیان و ملل مختلف قرار گرفته است، ایثار است. این موضوع در سطح وسیع در ادبیات و تاریخ و فرهنگ ما دیده می شود و دفاع مقدس با بروز جنگ تحمیلی از سوی دشمنان اسلام، منجر به رواج مفاهیم ارزشی از قبیل فرهنگ ایثار، شهید و دفاع مقدس را در میان مردم به ویژه نوجوانان و جوانان شود.

از ویژگی های بارز و منحصر به فرد انقلاب اسلامی در بعد معنوی و فرهنگی که موجب بالندگی انقلاب و نهضت جهانی اسلام در سراسر دنیا گردید ترویج فرهنگ ایثار و شهادت بود. شهید موجب اشاعه فرهنگ رزمندگی و دفع هو شیارانه خطرات از جامعه اسلامی بود. افتخار به شهید و شکل گیری مفهومی خاص به نام شهید و شهادت چنان پایه مستحکمی در جامعه پیدا نمود که امروزه به عنوان یکی از ارکان حفظ نظام محسوب می گردد. امید است با عنایات پروردگار هر روز شاهد بالندگی و ثمرات روز افزون آن باشیم.

ترویج فرهنگ ایثار

شناسایی الگوهای رفتاری اشباع هیجانات جوانان، درونی کردن پیام و القا نکردن زور، استفاده از اعجاز عاطفه و محبت، مشارکت جامعه ایثار گری در امر هدایت خود، احیای شعائر اسلامی، تبلیغات همه جانبه، بهره گیری از مناسبت های مکانی و زمانی، بهره گیری صحیح از هنر و ادب، تذکر و یادآوری مراسم خاطره با رویکرد جدید، برنامه ریزی مناسب در محاسبه ها و برنامه ریزی و استفاده بهینه از نیازهای مادی از جمله اهداف مهندسی فرهنگی قلمداد می شود. علاوه بر موارد گفته شده یکی دیگر از مواردی که باعث حفظ و ترویج فرهنگ ایثار می شود، ثبت و نشر آثار مربوط به ۸ سال دفاع مقدس است.

دفاع مقدس از مهم ترین جلوه های نقش آفرینی معنوی رزمندگان اسلام می باشد. واقعیت و گرایش رویدادهای واقعی به سمت ارزش های مقدس معنوی مهم ترین رویکردی است که در دوران دفاع مقدس شکل گرفت. ره آوردی که اعجاز خود را در ۸ سال دفاع مقدس توسط شهدا نشان داد و این دوره تاریخی را تحت پوشش قرار داد حضور رزمندگان و ایثار گرانی بود که بدون هیچ چشم داشتی در مناطق جنگی حاضر می شدند و سرچشمه همه این رشادت ها معنویت بوده است. اشتیاق و شور رزمندگان برای حضور در جبهه ها وصف ناشدنی بود و معنویت آنها باعث تحمل سخت ترین و مشکل ترین وضعیت ها می شد. بنابراین، میراث انقلاب ما معنویتی بود که در دوران دفاع مقدس توسط شهدا، جامعه را فرا گرفت. از بارز ترین جلوه های رهبری و نقش معنوی حضرت امام خمینی رحمه الله و تأثیر شگرف آن بر روحیه ملت و رزمندگان اسلام، هدایت و رهبری ایشان در هشت سال حماسه دفاع مقدس است و اطاعت از فرماندهی از بدیهی ترین ویژگی ها و آشنا ترین شاخصه های رزمندگان اسلام است.

آسیب های فرهنگ ایثار

از جمله آسیب هایی که مورد توجه فرهنگ ایثار است، می توان به جنگ روانی و فرهنگی دشمن، آلوده شدن جامعه به فرهنگ مادی گرایی و تجمل پرستی، بی تفاوتی جامعه در قبال ارزش و مقام ایثار و شهدا می باشد. در این شرایط، فقط زمانی می توان از فرهنگ ایثار محافظت کرد که همواره فرهنگ ایثار و شهدا در تمام جامعه از طریق برنامه های مختلف ترویج شود.

ترویج فرهنگ ایثار و شهادت به واسطه نظام آموزش و پرورش

نظام آموزش و پرورش یکی از اصلی ترین حوزه های فعالیتی سازمان بسیج مستضعفین می باشد. تعمیق معنویت و توسعه آن و نیز ترویج فرهنگ ایثار و شهدا را می توان در این نظام گسترش داد. مرور تاریخ اسلام، همواره تداعی کننده نام شهید و ایثارگران ثابت قدم بوده است. نام آورانی که اگر ایثار گری ها و شهادت طلبی های آنها نبود، شاید دعوت اسلام در نطفه خفه شده و هیچگاه به گوش جهانیان نمی رسید. نتیجه گیری تعمق و تأمل در مفهوم ارایه شده از شهید، حکایت از آن دارد که به موازات رشد و گسترش این فرهنگ، می توان امیدوار بود که بسیاری از معضلات و نا به هنجاری ها در جامعه رو به کاهش خواهد رفت. بایستی اذعان داشت حتی اگر اکثریت نسل های جدید و جوان با فرهنگ شهدا پرورش نیافته و تنها قلیلی از آنها بر مبنای این فرهنگ شکل گرفته اند، همین اقلیت نیز می تواند همچون اهرم کنترل عمل کرده و از همه گیر شدن ظلم و فساد جلوگیری نمایند.