بمباران زمین فوتبال بخش چوار در استان ایلام در زمان برگزاری مسابقه یکی از جنایت‌های جنگی دردناک عراق در طول جنگ ۸ ساله با ایران بود. بیش از ۳۰ سال است که از فاجعه بمباران مسابقه فوتبال چوار می‌گذرد ولی برای ساکنان این منطقه گویی هنوز آتش سوزناک بمب‌های ارتش عراق از دل آن زمین فوتبال زبانه‌ می‌کشد. در این مطلب از سایت رزمندگان به بیان حوادث روز فاجعه بمباران مسابقه فوتبال می پردازیم با ما همراه باشید.

برخی از شاهدان آن حادثه اکنون زنده نیستند اما کسانی که آن واقعه را با چشم خود نظاره‌گر بودند هنوز به خوبی به یاد دارند که چگونه بمب‌های هواپیمای عراقی زمین مسابقه و هیجان فوتبالی برای جوانان، نوجوانان و کودکان چوار به گدازه‌هایی از آتش تبدیل کرد.

اگرچه در طول جنگ تحمیلی، استان ایلام در غرب و جنوب غرب ایران در تیررس مستقیم حملات عراق قرار داشت و هر روز از جبهه‌های این استان خبر شهادت جمعی از مردمان آن دیار به رسانه‌ها مخابره می‌شد. اما مردم این خطه خبری ناگوارتر از فاجعه بمباران مسابقه فوتبال در ۲۳ بهمن سال ۱۳۶۳ را به یاد ندارند.

میدان فوتبال یا میدان نبرد؟

در آن روز تیم منتخب فوتبال چوار به مناسبت جشن‌ سالگرد پیروزی انقلاب دیداری دوستانه با تیم جوانان ایلام داشت.

جوانان این استان فارغ از تمام مشکلات جنگ که در یک قدمی آنان قرار داشت روانه میدان ورزش شدند تا با ابزار فوتبال در دل همشهریان خود یک نشاط ایجاد کنند. بسیاری از جوانان آن میدان از جبهه‌ها مرخصی گرفته بودند اما ظاهرا قرار بود تقدیر آنان شهادت همچون بسیاری رزمندگان ولی در خارج از میدان جنگ آن هم در میدان ورزش باشد.

بمباران زمین فوتبال از سوی جنگنده‌های نیروی هوایی عراق در هنگام برگزاری مسابقه فوتبال و در دقیقه ۵۵ بازی انجام شد و منجر به کشتار غیرنظامیان شد.

فاجعه بمباران مسابقه فوتبال، لحظاتی هولناک و صحنه‌های دلخراشی را برجای گذاشت؛ پیکرهای خونین و پاره‌پاره فوتبالیست‌های جوان زمین سبز فوتبال را خونین کرد. چنین جنایت جنگی در تاریخ ورزش جهان بی‌سابقه بوده است.

شرح روز فاجعه

این مسابقه فوتبال میان دو تیم منتخب چوار و جوانان استان ایلام برگزار در حال برگزاری بود که پس از گذشت ۱۰ دقیقه از نیمه دوم به ناگاه هواپیماهای عراق از راه رسیدند و زمین فوتبال را با همه بازیکنان و تماشاگرانش بمباران کردند. دراین حادثه ۱۰ بازیکن، سه کودک، یک داور و یک تماشاگر کشته شدند و ۶ نفر هم جانباز شدند.

در روز فاجعه بمباران مسابقه فوتبال نیمه نخست بازی با نتیجه ۱ بر ۲ به سود جوانان ایلام به پایان رسید. شاهدان می‌گویند که «حسین هزاوه» سرمربی تیم منتخب چوار در بین ۲ نیمه به شاگردانش گفت به گونه‌ای بازی کنید که انگار در خط مقدم میدان نبرد هستید و منتظر اتفاقات باشید. تیم منتخب چوار حمله می‌کرد و برای زدن گل مساوی در تلاش بود. قرار بود تیم جوانان ایلام ضربه کرنر را را بزند اما پیش از ضربه کرنر اتفاقی افتاد که در تاریخ ورزش دنیا کم‌نظیر بود.

توپ ارسالی به سمت دروازه منتخب چوار از جنس توپ‌های فوتبالی نبود بلکه بارانی از بمب بود که در طی فاجعه بمباران مسابقه فوتبال توسط جنگنده‌های عراقی زمین مسابقه و هواداران فوتبال را هدف قرار می‌داد. بازیکنان در میان دود ناشی از انفجار محو شدند، صدا شیون بلند شد و از بخش چوار مردم به هر وسیله ای خود را به زمین مسابقه می‌رساندند.

دود و گرد و خاک ناشی از فاجعه بمباران مسابقه فوتبال جنگنده‌های عراقی آرام می‌گیرد. از جوانان ورزشکار حاضر در زمینه تلی از جسدهای زخمی باقی ماند که برخی شهید و گروهی نیز مجروح شدند. ترکش ناشی از این اقدام نه تنها بازیکنان بلکه هواداران حاضر در کنار زمین را مورد نوازش قرار داد.

شهدای فاجعه

در این روز خونین فاجعه بمباران مسابقه فوتبال یونس تلوکی، مجتبی ناصری، علی نجات کرمی، علی عباسی، محمد کمالوندی، جهانگیر کاوه، عبدالرزاق مهدیه، صید محمد زارعی، حسین هزاوه (بازیکنان فوتبال)، حمیدرضا رضایتی (داور مسابقه)، مراد آذرخش، خلیل مظفری، سجاد مظفری، محمدجواد مظفری، امجد حیدری (تماشاگران مسابقه) به شهادت رسیدند و علی قیطاس، رحمت محمود، الیاس گهرسودی، گل مرادفاضلی، فرمان فولادوند و سلمان کرد (بازیکنان فوتبال) مجروح شدند.

بله آن روز مردم بخش کوچک چوار از نزدیک نظاره‌گر کربلای جبهه‌ها در فاجعه بمباران مسابقه فوتبال بودند. دود غلیظی بخش چوار را پوشانده بود و از دل این فضا تنها می‌شد مویه و شیوه زنان کُرد را شنید؛ زنانی که از نزدیک شاهد جوانان بی سر و دست مانده بر زمین فوتبال بودند.

تمام اصول و قوانین بین‌المللی در فاجعه بمباران مسابقه فوتبال زیر پا نهاده شد و خلبان عراقی بدون توجه به جمعیت حاضر در کنار زمین فوتبال مردم را آماج بمب‌های خود قرار داد.

جنایت جنگی غیرقابل تصور

بمب‌هایی که ورزشکاران و فوتبالیست‌های ۲ تیم را یکی پس از دیگری قلع و قم کرد و بنا به اظهارات شاهدان اصابت راکت به کمر «یونس تلوکی» و ۲ تکه شدن این هافبک فوتبال را هیچ کس از اهالی چوار تاکنون نتوانسته است فراموش کند.

جنگ تحمیلی عراق در حالی داغ ناگواری بر پیشانی ورزش ایران در روز ۲۳ بهمن ۱۳۶۵ گذاشت که در دنیای حرفه‌ای فوتبال اگر کمترین احساس خطری در اطراف ورزشگاه‌ها رخ دهد آن مسابقه برگزار نخواهد شد و تمام افراد فعال در برگزاری یک مسابقه (تماشاگر، داور، بازیکنان و کادر فنی) به صورت ویژه مراقبت خواهند شد.

«حمیدرضا رضایتی» داور مسابقه آن روز فاجعه بمباران مسابقه فوتبال به صورت مستقیم هدف یک بمب کامل قرار گرفت و در میانه زمین پرپر شد. جنگ در جریان بود اما ذوق تماشای فوتبال کودکان و نوجوانان را به کنار زمین کشانده بود اما کسی تصور نمی‌کرد در میان هیجان‌های فوتبالی امجد، سجاد، محمدجواد و خلیل مظفری که به عشق تماشای فوتبال به زمین مسابقه رفتند، اما هیچ وقت برنگشتند.

بر طبق مفاد قوانین بین‌المللی ورزشکاران (به عنوان افراد غیرنظامی) باید از هرگونه حمله نظامی مستثنی باشند ولی هواپیماهای نیروی هوایی عراق در روز فاجعه بمباران مسابقه فوتبال با زیر پا نهادن قوانین بین‌المللی ۱۵ انسان بی‌گناه را هنگام بازی فوتبال به خاک و خون کشیدند.

تلخی این تراژدی بزرگ اگرچه همواره برای مردم ایلام تازگی دارد و فراموش نمی شود، اما چندان برای مردم سایر مناطق کشور شناخته‌شده نیست.

یادبود فاجعه بمباران مسابقه فوتبال چوار

به خاک و خون کشیدن جوانان بیگناه در فاجعه بمباران مسابقه فوتبال واقعه‌ای دهشتناک است و چه بسا اگر در یک کشور غربی رخ داده بود، کمپانی‌های فیلمسازی چندین پروژه سینمایی بزرگ و دیدنی را بر مبنای این رخداد روانه سینماها می‌کردند.

اما اینک فیلم «مستطیل قرمز» آوازه مظلومیت شهیدان زمین فوتبال چوار را نه تنها به گوش سایر مناطق کشورمان بلکه به گوش تمامی جهان رسانده است؛ به گونه ای که این فیلم در فستیوال فیلم های ورزشی که در سال ۲۰۱۹ در شهر «میلان» ایتالیا برگزار گردید موفق شد تا از بین ۶۰۰ اثر از ۱۱۶ کشور رتبه اول را کسب نماید.

حسن و حسین صیدخانی دو برادر دهه شصتی اهل ایلام، سازندگان این فیلم و مهدی نادری و مریم اشرفی نیز نویسندگان فیلمنامه این فیلم هستند.

بازیگران فیلم مستطیل قرمز

اندیشه فولادوند، مهدی اسدی، علی اوسیوند، محمود مقامی، جمشید جهانزاده، شهربانو موسوی، حسن مظلومی و عاطفه مرشدی به همراه هستی صادقیان، داریا اصلانی و امیررضا مهدی‌بیگی به عنوان سه بازیگر نوجوان در «مستطیل قرمز» ایفای نقش می‌کنند. ضمن این که بازیگری فرانسوی به نام «شارل کوان» نیز در کنار تعدادی از بازیگران بومی شهر ایلام نیز در این اثر به ایفای نقش پرداخته‌اند.

فیلم سینمایی «مستطیل قرمز» که تولید آن بیش از دو سال به طول انجامیده به زودی در سینما‌های ایران نیز به نمایش درمی‌آید.

گفتنی است فدراسیون فوتبال ایران و سازمان لیگ فوتبال ایران نیز در نظر دارند با رایزنی‌های بین‌المللی این رخداد را در تقویم فیفا قرار دهند و یادمان جانباختگان فاجعه بمباران مسابقه فوتبال را در دفتر فیفا نصب کنند تا برای همیشه یاد جانباختگان این روز در دنیا ماندگار شود.