بدون شک شهید مطهری ، یک نمونه کامل از انسانی بزرگ و عالم بود و نمونه ای برای تمامی رزمندگان بود که در راه خدا و برای رضای خدا از تمام زرق و برق دنیا گذشتند و با رضایت کامل تمام هستی خود که برای رضایت خداوند بود، فدا کردند. شهید مطهری نیز از جمله روحانیونی بود که برای رضای خدا و همچنین حمایت از مظلومین از این همه مراتب بالا گذشت و رضایت مندانه جان خود را در خدمت و دفاع از مظلومین قرار داد و در نهایت در همین راه به شهادت رسید. خدماتی که ایشان در حوزه تعلیم و تربیت و تبیین مبانی اسلام و انقلاب اسلامی انجام داده اند حقیقتا برازنده عنوان دفاع مقدس است.

خداوند نیز در مورد شهدا این گونه یاد می کند:

وَ لاَ تَحْسَبَنَّ الَّذِینَ قُتِلُواْ فِی سَبِیلِ اللّهِ أَمْوَاتًا بَلْ أَحْیَاء عِندَ رَبِّهِمْ یُرْزَقُونَ؛ و هرگز گمان مبر آنها که در راه خدا کشته شده اند، مردگان اند؛ بلکه آنها زندگانی هستند که نزد پروردگارشان روزی داده می شوند». در روایات آمده که شهید، هفت ویژگی اعطایی از جانب خداوند دارد: اولین قطره خونش، موجب آمرزش گناهان می گردد؛ سر در دامن حورالعین می نهد؛ به لباس های بهشتی آراسته می گردد؛ معطّر به خوش بو ترین عطر ها می شود؛ جایگاه خود را در بهشت مشاهده می کند؛ اجازه سیر و گردش در تمام بهشت به او داده می شود؛ پرده ها کنار رفته و وجه خدا را نظاره می کند. پیامبر(ص) از شخصی شنید که در دعا می گوید: «اسئلک خیرَ ما تُسئل؛ خدایا! بهترین چیزی که از تو درخواست می شود به من عطا کن» فرمود: «اگر این دعا مستجاب شود، در راه خدا شهید می شود.

روز ۱۲ اردیبهشت به یاد استاد شهید مرتضی مطهری روز معلم نام گذاری شده ‌است، معلمی که معتقد بود باید اسلام را آن‌ طور که هست به مردم معرفی کنیم، نه چیزی به آن بیفزاییم و نه بکاهیم، به تعبیر دیگر اسلام را بدون آرایش و پیرایش عرضه کنیم، آن‌ گاه «فطرت حقیقت ‌جوی» انسان‌ ها به‌ سوی آن جذب خواهد شد.

در این مطلب ما قصد داریم تا شما دوستان عزیز را زندگی بسیار متعالی شهید مطهری آشنا کرده تا به توانیم از نحوه و شیوه زندگی همچنین بزرگوارانی برای آینده خود درس بگیریم. پس پیشنهاد می کنم در ادامه همراه ما باشید.

تولد انسانی فرزانه و حکیم

استاد شهید آیه الله مطهری در ۱۳ بهمن ۱۲۹۸ هجری شمسی مطابق با ۱۲ جمادی الاولای ۱۳۳۸ هجری قمری در قریه فریمان که اکنون تبدیل به بخش شده است واقع در ۷۵ کیلومتری شهر مقدس مشهد در یک خانواده ی اصیل روحانی چشم به جهان گشود. پس از طی دوران طفولیت به مکتب خانه رفته و به فراگیری دروس ابتدایی پرداخت. در سن دوازده سالگی به حوزه ی علمیه مشهد عزیمت نمود و به تحصیل مقدمات علوم اسلامی اشتغال ورزید. در سال ۱۳۱۶ علیرغم مبارزه ی شدید رضاخان با روحانیت و علیرغم مخالفت دوستان و نزدیکان، برای تکمیل تحصیلات خود عازم حوزه ی علمیه قم شد . در آن زمان ، آیه الله العظمی حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی مؤسس گرانقدر حوزه ، به تازگی دیده از جهان فرو بسته و ریاست حوزه را سه تن از مدرسان بزرگ آن، آیات عظام سید محمد حجت، سید صدرالدین صدر و سید محمد تقی خوانساری به عهده گرفته بودند .

در دوره ی اقامت پانزده ساله خود در قم از محضر مرحوم آیه الله العظمی بروجردی (در فقه و اصول) و حضرت امام خمینی(به مدت دوازده سال در فلسفه ی ملاصدرا و عرفان و اخلاق و اصول) و مرحوم علامه سید محمد حسین طباطبائی (در فلسفه، الهیات، شفای بوعلی و دروس دیگر) بهره گرفت. قبل از هجرت آیه الله العظمی بروجردی به قم نیز استاد شهید گاهی به بروجرد می رفت و از محضر ایشان استفاده می نمود. مؤلف شهید مدتی نیز از محضر مرحوم آیه الله حاج میرزا علی آقا شیرازی در اخلاق و عرفان بهره های معنوی فراوان برد. از اساتید دیگر استاد مطهری می توان از مرحوم آیه الله سید محمد حجت (در اصول) و مرحوم آیه لله سید محمد محقق داماد (در فقه) نام برد. وی در مدت اقامت خود در قم ، علاوه بر تحصیل علم، در امور اجتماعی و سیاسی نیز مشارکت داشت و از جمله، با فدائیان اسلام در ارتباط بود.

در سال ۱۳۳۱ در حالی که از مدرسین معروف و از امیدهای آینده ی حوزه به شمار می رفت، به تهران مهاجرت کرد و به تدریس در مدرسه ی مروی ، تألیف و سخنرانی های تحقیقی پرداخت. در سال ۱۳۳۴ اولین جلسه تفسیر انجمن اسلامی دانشجویان توسط استاد مطهری تشکیل شد. در همان سال، تدریس خود در دانشکده ی الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران را آغاز نمود. در سالهای ۱۳۳۷ و ۱۳۳۸ زمانی که انجمن اسلامی پزشکان تشکیل شد ، استاد مطهری از سخنرانان اصلی این انجمن بود و در طول سالهای ۱۳۴۰ تا ۱۳۵۰ سخنران منحصر به فرد این انجمن به شمار می رفت که بحثهای مهمی از ایشان به یادگار مانده است.

شهید آیت ‌الله بهشتی درباره شهید مطهری گفته است:

یادم است که در سال ۱۳۲۶ که در قم با آقای مطهری و آقای منتظری و آقایان دیگر علاوه بر درس و بحث و کارهای طلبگی ‌مان همیشه به فکر سامان دادن به روحانیت و پربار کردن این نهاد اسلامی اجتماعی بودیم در همان سال یک حرکتی را در یک جمع حدود ۱۸ نفری انجام دادیم که زمینه بود برای همکاری بیشتر و پر دوام ‌تر در جلسه ‌ها و بحث ‌های مختلف. همواره این سخن می ‌رفت که باید برای عظمت فکری و معنوی و تعالی اخلاقی و سامان یافتن هرچه بیشتر روحانیت تلاش کرد. در سال ۱۳۴۰ پس از فوت مرحوم آیت الله بروجردی جمعی برای بحث و گفت ‌و گو پیرامون مرجعیت و روحانیت در تهران به وجود آمد مجموعه بحث‌ ها در همین کتاب بحثی درباره مرجعیت و روحانیت تنظیم و چاپ شد. شوری بود در همه برای این‌ که باید برای رشد روحانیت و سازماندهی آن تلاش کرد. این شور و علاقه در ایشان و در همه ما همیشه حضور وجود دارد و همیشه در این اندیشه‌ایم که چه خدمتی باید در این راه انجام دهیم. مرحوم آقای مطهری در آخرین سال ‌های زندگی‌ شان بر آن شدند که سفر هایی مرتب به قم بروند و با شروع بحث های پرمحتوا برای طلاب درس خوانده ‌تر و فاضل ‌تر، حرکتی را در راه غنای فکری حوزه دنبال کنند و توسعه بدهند، حرکتی که چه بسا می ‌توانست به ساماندهی ‌های دیگر بیانجامد. دریغا که این حرکت پر برکت ایشان با شهادت شان ناتمام ماند.

آغاز نهضت امام خمینی (ره)

از سال ۱۳۴۱ که مصادف بود با آغاز نهضت امام خمینی، شهید مطهری به طور فعال در کنار امام بود، به طوری که می توان سازماندهی قیام پانزده خرداد در تهران و هماهنگی آن با رهبری امام را ، مرهون تلاشهای او و یارانش دانست . استاد در ساعت یک بعد از نیمه شب روز چهارشنبه، پانزدهم خرداد ۱۳۴۲ به دنبال یک سخنرانی بزرگ علیه شخص شاه، به وسیله ی پلیس دستگیر شد و به زندان موقت شهربانی منتقل شد و به همراه تعدادی از روحانیون تهران زندانی گردید. پس از ۴۳ روز به دنبال مهاجرت علمای شهرستان ها به تهران و فشار مردم، به همراه سایر روحانیون از زندان آزاد شد.

پس از تشکیل هیئت های مؤتلفه ی اسلامی، شهید مطهری از سوی امام خمینی ، همراه چند تن دیگر از شخصیتهای روحانی عهده دار رهبری این هیئت ها گردید. پس از ترور “حسنعلی منصور” نخست وزیر وقت توسط شهید محمد بخارایی، کادر رهبری هیئت های مؤتلفه شناسایی و دستگیر شد، ولی از آنجا که قاضی این پرونده مدتی در قم نزد استاد تحصیل کرده بود ، به ایشان پیغام فرستاد که : “حق استادی را بجا آوردم” و بدین ترتیب شهید مطهری از مهلکه جان سالم بدر می برد.

پس از تبعید امام خمینی به خارج از کشور، مسئولیت شهید مطهری و یارانش سنگین تر شد. در این زمان وی به تألیف کتاب در موضوعات مورد نیاز جامعه و ایراد سخنرانی در دانشگاهها، انجمن اسلامی پزشکان، مسجد هدایت، مسجد جامع نارمک و … ادامه می دهد. به طور کلی شهید مطهری  برای اسلامی کردن محتوای نهضت، تلاشهای ایدئولوژیک بسیاری نمود و با کجروی ها و انحرافات ، سرسختانه مبارزه کرد. در سال ۱۳۴۶ به کمک چند تن از دوستان اقدام به تأسیس حسینیه ی ارشاد نمود. ولی پس از مدتی به علت تک روی و کارهای خود سرانه و بدون مشورت یکی از اعضای هیأت مدیره و ممانعت او از اجرای طرح های شهید مطهری و از جمله ایجاد یک شورای روحانی که کارهای علمی و تبلیغی حسینیه زیر نظر آن شورا باشد، سرانجام در سال ۱۳۴۹ علی رغم زحمات زیادی که برای آن مؤسسه کشیده بود و همچنین بر خلاف امید زیادی که به آینده آن بسته بود، در حالی که در آن چند سال خون دل زیادی خورده بود از عضویت هیأت مدیره ی آن مؤسسه استعفا داد و آن را ترک گفت.

در سال ۱۳۴۸ به خاطر صدور اعلامیه ای با امضای ایشان و حضرت علامه طباطبایی و آیه الله حاج سید ابوالفضل مجتهد زنجانی مبنی بر جمع اعانه برای کمک به آوارگان فلسطینی و اعلام آن طی یک سخنرانی در حسینیه ارشاد، دستگیر شد و مدت کوتاهی در زندان انفرادی به سر برد. از سال ۱۳۴۹ تا ۱۳۵۱ برنامه های تبلیغی مسجد الجواد را زیر نظر داشت و غالباً خود سخنران اصلی بود، تا اینکه آن مسجد و به دنبال آن حسینیه ارشاد تعطیل گردید و بار دیگر شهید مطهری مدتی تحت باز داشت قرار گرفت. پس از آن، شهید مطهری سخنرانی های خود را در مسجد جاوید، مسجد ارک و … ایراد می کرد. بعد از مدتی مسجد جاوید نیز تعطیل گردید تا اینکه در حدود سال ۱۳۵۳ ، ممنوع المنبر گردید و این ممنوعیت تا پیروزی انقلاب اسلامی ادامه داشت.

خدمات بسیار مهم و ارزنده شهید مطهری

بدون شک یکی از مهمترین خدمات شهید مطهری در طول حیات پر برکتش ، ارائه ی ایدئولوژی اصیل اسلامی از طریق تدریس ، سخنرانی و تألیف کتاب است. این امر خصوصا در سال های ۱۳۵۱ تا ۱۳۵۷ به خاطر افزایش تبلیغات گروههای چپ و پدید آمدن گروه های مسلمان چپ زده به اوج خود می رسد. گذشته از حضرت امام، شهید مطهری اولین شخصیتی است که به خطر سران سازمان موسوم به «مجاهدین خلق ایران» پی می برد و دیگران را از همکاری با این سازمان باز داشت و حتی تغییر ایدئولوژی آنها را پیش بینی نمود.

در این سال ها شهید مطهری به توصیه ی حضرت امام مبنی بر تدریس در حوزه ی علمیه ی قم، هفته ای دو روز به قم عزیمت نموده و درسهای مهمی در آن حوزه تدریس می نمود و همزمان در تهران نیز درس هایی در منزل و … تدریس می کرد.

باید بدانید که ایشان در سال ۱۳۵۵ به دنبال یک درگیری با یک استاد کمونیست دانشکده ی الهیات، زودتر از موعد مقرر بازنشسته شد. همچنین در این سال ها شهید مطهری با همکاری چند تن از شخصیت های روحانی، «جامعه ی روحانیت مبارز تهران» را بنیان می گذارد، به این امید که روحانیت شهرستان ها نیز به تدریج چنین سازمانی پیدا کند.

گرچه ارتباط شهید مطهری با امام خمینی پس از تبعید ایشان از ایران به وسیله ی نامه و …استمرار داشته است، ولی در سال ۱۳۵۵ موفق شد مسافرتی به نجف اشرف نموده و ضمن دیدار با امام خمینی ( ره ) درباره ی مسائل مهم نهضت و حوزه های علمیه با ایشان مشورت نماید. پس از شهادت آیه الله سید مصطفی خمینی و آغاز دوره ی جدید نهضت اسلامی، شهید مطهری به طور تمام وقت در خدمت نهضت قرار گرفت و در تمام مراحل آن نقشی اساسی ایفا نمود.

شهادت روحانی عالم و برجسته

شهید مطهری، روز سه شنبه یازدهم اردیبهشت ماه سال ۱۳۵۸  در ساعت بیست و دو و بیست دقیقه در ظلمات شب، زمانی که از یکی از جلسات فکری و سیاسی خارج شده بود، با گلوله ی گروه نا جوان مرد و جنایت کار فرقان در همان جا به  شهادت می رسد و امام و امت اسلام در حالی که بر روی این شهید بزرگ وار حساب بسیار ویژه ای برای رشد انقلاب اسلامی باز کرده بودند، در ماتمی عظیم فرو رفتند.