شهید مصطفی چمران با پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی ایران ، بعد از ۲۱ سال هجرت ،به وطن باز می گردد . همه تجربیات انقلابی و علمی خود را در خدمت انقلاب می گذارد ؛ خاموش و آرام ولی فعالانه و قاطعانه به سازندگی می پردازند و همه تلاش خود را صرف تربیت اولین گروههای پاسداران انقلاب در سعدآباد می کند . سپس در شغل معاونت نخست وزیر در امور انقلاب شب و روز خود را به خطر می اندازد تا سریعتر و قاطعانه تر مسئله کردستان را فیصله دهد تا این که بالاخره در قضیه فراموش ناشدنی « پاوه » قدرت ایمان و اراده آهنین و شجاعت و فداکاری او برهمگان ثابت می گردد .
در آن شب مخوف پاوه ، همه امیدها قطع شده بود و فقط چند پاسدار مجروح و خسته و دل شکسته در میان هزاران دشمن مسلح به محاصره افتاده بودند . اکثریت پاسداران قتل عام شده بودند و همه شهر و تمام پستی و بلندیها به دست دشمن افتاده بود و موج نیروهای خونخوار دشمن لحظه به لحظه نزدیکتر می شد . باران گلوله می بارید و می رفت تا آخرین نقطه مقاومت نیز در خون پاسداران غرق گردد . ولی دکتر چمران با شهادت و شجاعت و ایثارگری فراوان توانست این شب هولناک را با پیروزی به صبح امید متصل کند و جان پاسداران باقیمانده را نجات دهد و شهر مصیبت زده را از سقوط حتمی برهاند .
آن گاه فرمان انقلابی امام خمینی (ره) صادر شد . فرماندهی کل قوا را به دست گرفت و به ارتش فرمان داد تا در ۲۴ ساعت خود را به پاوه برساند و فرماندهی منطقه نیز به عهده دکتر چمران واگذار شد .
رزمندگان از جان گذشته انقلاب ، اعم از سرباز و پاسدار به حرکت درآمدند و همه تجارب انقلابی ، ایمان ، فداکاری ، شجاعت ، قدرت رهبری و برنامه ریزی دکتر چمران در اختیار نیروهای انقلاب قرار گرفت و عالیترین مظاهر انقلابی و شکوهمندترین قهرمانی ها به وقوع پیوست و در عرض ۱۵ روز همه شهرها و راهها و مواضع استراتژیک کردستان به تصرف نیروهای انقلاب اسلامی درآمد و کردستان از خطر حتمی نجات یافت و مردم مسلمان کرد با شادی و شعف به استقبال این پیروزی رفتند .
دکتر چمران بعد از این پیروزی بی نظیر و بازگشت به تهران از طرف رهبر عالیقدر انقلاب ، امام خمینی (ره) به وزارت دفاع منصوب گردید .
در پست جدید ، برای تغییر و تحول ارتش از یک نظام طاغوتی ، به یک سلسله برنامه های وسیع بنیادی دست زد که پاکسازی ارتش و پیاده کردن برنامه های اصلاحی از این قبیل است تا به یاری خدا و پشتیبانی ملت ، ارتشی به وجود آید که پاسدار انقلاب ، امنیت و استقلال کشور باشد و رسالت مقدس اسلامی ما را به سر منزل مقصود برساند .
دکتر مصطفی چمران در اولین دور انتخابات مجلس شورای اسلامی ، از سوی مردم تهران به نمایندگی انتخاب شد و تصمیم داشت در تدوین قوانین و نظام جدید انقلابی ، به خصوص در ارتش ، حداکثر سعی و تلاش خود را بکند تا ساختار گذشته ارتش به نظام انقلابی و شایسته ارتش اسلامی تبدیل شود . در یکی از نیایشهای خود بعد از انتخاب نمایندگی مردم در مجلس شورای اسلامی ، این سان خدا را شکر می گوید : «خدایا ، مردم آنقدر به من محبت کرده اند و آنچنان مرا از باران لطف و محبت خود سرشار کرده اند که به راست خجلم و آنقدر خود را کوچک می بینم که نمی توانم از عهده آن به درآیم و شایسته این همه مهر و محبت باشم . »
وی سپس به نمایندگی رهبر کبیر انقلاب اسلامی در شورای عالی دفاع منصوب شد و مأموریت یافت تا به طور مرتب گزارش کار ارتش را ارائه کند .
پس از شروع جنگ تحمیلی عراق علیه ایران دوران حماسه ساز و پرتلاش دیگری را آغاز می کند که نمونه کامل ایثار ، شجاعت و در عین فروتنی و کار مداوم بدون سروصدا و فقط برای خدا می باشد .
شهید مصطفی چمران بعد از حمله ناجوانمردانه ارتش صدام به مرزهای ایران و یورش سریع آنها به شهرها و روستاها و مردم بی دفاع ،نتوانست آرام بگیرد و به خدمت امام امت رسید و با اجازه ایشان به همراه آیت الله خامنه ای نماینده دیگر امام در شورای عالی دفاع و نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی ،به اهواز رفت . از آنجایی که او همیشه خود را در گرداب خطر می افکند و هراسی از مرگ نداشت ،از همان بدو ورود دست به کار شد و در آن شب ،اولین حمله چریکی را علیه تانکهای دشمن که تا چند کیلومتری شهر در حال سقوط اهواز پیشروی کرده بودند ، آغاز کرد .
گروهی از رزمندگان داوطلب ، به گرد او جمع شدند و او با تربیت و سازماندهی آنان ، ستاد جنگهای نامنظم را در اهواز تشکیل داد . این گروه کم کم قوت گرفت و منسجم شد و خدمات زیادی انجام داد . تنها کسانی که از نزدیک شاهد ماجراهای تلخ و شیرین ، پیروزیها و شکستها ،شهامت ها و شهادتها و ایثارگریهای آنان بودند ، به گوشه ای از این خدمات که دکتر چمران شخصاً مایل به تبلیغ و بازگویی آنها نبود ، آگاه دارند .
یکی از کارهای مهم و اساسی شهید مصطفی چمران از همان روزهای اول ، ایجاد هماهنگی بین ارتش ، سپاه و نیروهای داوطلب مردمی بود که در منطقه حضور داشتند . بازده این حرکت و شیوه جنگ مردمی و هماهنگی کامل بین نیروهای موجود : تاکتیک تقریباً جدید جنگی بود ؛ چیزی که ابرقدرت ها قبلاً فکر آن را نکرده بودند . متأسفانه این هماهنگی در خرمشهر به وجود نیامد و نیروهای مردمی تنها ماندند . او تصمیم داشت به خرمشهر نیز برود ، ولی به علت عدم وجود فرماندهی مشخص در آنجا و خطر سقوط جدی اهواز ، موفق نشد ولی چندین بار نیروهای بین دویست تا یک هزار نفر را سازماندهی کرده و به خرمشهر فرستاد و آنان به کمک دیگر برادران مقاوم خود توانستند در جنگی نابرابر مقابل حملات پیاپی دشمن تا مدتها مقاومت کنند .
